In 2023 verscheen het boek ‘Vereniging 3.0 en verder: de vernieuwing van verenigingen in de praktijk’ van Ivan Pouwels. Het boek is tot stand gekomen door samenwerking tussen Cooperation Next, DNA en Wissenraet van Spaendonck. Het boek is niet alleen geschreven vóór verenigingen maar ook mét verenigingen.
Roel Fransen, verenigingsmanager bij Wissenraet van Spaendonck, deelt hoe hij het concept Vereniging 3.0 in zijn dagelijkse werkzaamheden steeds vaker ziet terugkomen. Ook vertelt hij welke stukken uit het boek voor hem een bron van inspiratie zijn en geeft hij voorbeelden van Vereniging 3.0 in de praktijk.
Vereniging 1.0, 2.0 en 3.0
Ivan Pouwels beschrijft in zijn boek een verschuiving van een klassieke vereniging naar een meer innovatief concept in de verenigingswereld. Hij maakt daarbij de volgende indeling:
- Verenging 1.0: De nadruk ligt hier meer op de belangenbehartiging van leden. Activiteiten binnen een vereniging zijn voornamelijk vergaderen en netwerken.
- Vereniging 2.0: De nadruk ligt bij dit soort verenigingen meer op de wensen en behoeften van de leden. De vereniging ondersteunt leden meer als dienstverlener.
- Vereniging 3.0: Vereniging 3.0 houdt in dat er meer toekomstgericht wordt gedacht. Er wordt meer ingezet op strategische ontwikkeling binnen een vereniging. Daarnaast wordt er niet alleen gekeken naar eigen belang. Er wordt meer gekeken naar hoe een vereniging een bijdrage kan leveren aan de sector of zelfs aan de samenleving.
De indeling 1.0, 2.0 en 3.0 suggereert een zekere wetmatigheid. In de praktijk is dit niet het geval. In zijn boek schrijft Pouwels daarover het volgende: “Geen enkele vereniging is helemaal 1.0, 2.0 of 3.0. Daarbij is de transformatie naar Vereniging 3.0 een beschrijving van ontwikkelingen van verenigingen in de praktijk in plaats van een normatief kader waaraan verenigingen moeten voldoen.”
“Verandering is het enige constante”
Met zijn functie als verenigingsmanager bij onder andere SSFH en OVAL heeft Roel Fransen veel te maken met ontwikkelingen binnen verenigingen. Hij ziet veel van de onderwerpen die worden besproken in het boek, terug in zijn dagelijkse werkzaamheden. Roel deelt zijn algemene indruk van het boek: “In het boek wordt goed beschreven hoe belangrijk het werk van een vereniging is. Je kan écht verschil maken voor je leden en voor de samenleving. In een samenleving die op alle vlakken aan het ontwikkelen is, is verandering eigenlijk het enige constante. Wanneer je als vereniging impact wil maken moet je op deze veranderingen acteren. In het boek geeft Ivan praktische tools over hoe je die impact kunt maken.”
Collectiviteit is key
Dieper ingaand op welke tips voor Roel belangrijk of vernieuwend zijn, komt er één begrip naar voren: Collectiviteit. “Als vereniging moet je waken voor het feit dat je niet alleen maar gaat trekken aan je leden. Je wil juist de leden aan het roer zetten. Zij moeten het gesprek voeren over onderwerpen die voor hen belangrijk zijn. Op deze manier bevorder je bij leden het verenigingsgevoel. Als bestuur neem je veel meer een faciliterende rol aan”, aldus Roel.
Voorbeelden bij verenigingen
Roel vertelt meer over twee verenigingen waar hij werkzaam is als verenigingsmanager: OVAL en SSFH. Binnen deze verenigingen ziet hij steeds meer ontwikkeling richting Vereniging 3.0. De werkzaamheden van Wissenraet van Spaendonck veranderen daarmee ook. Eerder lag de focus veel meer op secretarieel werk. Nu groeien de werkzaamheden meer toe naar forecasting (het anticiperen op de toekomst) en het opzetten en begeleiden van nieuwe projecten.
Organisatie Vitaliteit, Activering en Loopbaan (OVAL)
OVAL is de branchevereniging voor duurzame inzetbaarheid. Bij OVAL merkt Roel dat het bestuur en de leden steeds meer kansen beginnen te herkennen: “We hebben binnen de vereniging een presentatie van Ivan Pouwels gehouden over Vereniging 3.0 en de kansen die er liggen voor verenigingen. Dit heeft OVAL inspiratie gegeven om meer ‘het community-gevoel’ te bevorderen onder de leden. Er liggen een aantal plannen voor het komende jaar waarbij de leden steeds meer in de lead komen als het gaat om belangrijke onderwerpen en innovatie. OVAL als organisatie zal daarbij minder leidend worden en meer een faciliterende rol aannemen.”
Stichting Sociaal Fonds Huisartsenzorg (SSFH)
Bij SSFH geeft Roel een concreet voorbeeld van hoe leden het voortouw kunnen nemen bij het oplossen van problemen binnen de sector: “Binnen de huisartsenzorg is er een groot te kort aan doktersassistenten. Om dit probleem aan te pakken een SSFH-lid een project opgestart om zij-instroming tijdens de opleiding tot doktersassistent te bevorderen. Mensen die eerst een andere opleiding hebben gedaan kunnen zich via een zij-instromerstraject laten omscholen tot doktersassistent. Dit project begon met een klein klasje, inmiddels is dit uitgegroeid naar een landelijk project. Zo worden er meer doktersassistenten opgeleid.” Meer informatie over het zij-instromerproject is te vinden op de site van SSFH.
Nieuwsgierig geworden?
Je kunt het boek ‘Vereniging 3.0 en verder: de vernieuwing van verenigingen in de praktijk’ bestellen via deze link.
Ben jij benieuwd hoe ‘toekomstproof’ jouw vereniging is? Staat innovatie bij jouw vereniging op de agenda? Of ben je benieuwd hoe relevant jouw vereniging is voor de leden? Wissenraet van Spaendonck heeft volgens het Vereniging 3.0 concept een scan ontwikkeld waarbij je binnen 5 minuten inzicht krijgt in de stand van zaken binnen jouw vereniging. Je vindt de scan op onze website.
